Cuepacs sambut baik pemberian bonus

KUALA LUMPUR: Kongres Kesatuan Pekerja-Pekerja Dalam Perkhidmatan Awam (Cuepacs) menyambut baik pengumuman Perdana Menteri, Datuk Seri Abdullah Ahmad Badawi berhubung imbuhan sebulan bonus untuk kakitangan kerajaan dan tempoh bayaran balik pinjaman perumahan daripada 25 tahun kepada 30 tahun.

Presidennya, Omar Osman, berkata Cuepacs bersetuju bayaran bonus dibuat dua kali pada bulan September dan Disember dan tidak berhasrat untuk membuat rayuan terhadap cara pembayaran itu.

Beliau berkata Cuepacs bersyukur dengan pengumuman itu walaupun permohonan kesatuan untuk kenaikan imbuhan tetap perumahan kakitangan sokongan Gred I dan II daripada RM180 kepada RM230 tidak diumumkan hari ini.

Mengenai tempoh bayaran balik pinjaman perumahan yang dilanjutkan daripada 25 tahun kepada 30 tahun, beliau berkata ia sejajar dengan pengumuman umur persaraan kakitangan yang dinaikkan daripda 56 tahun kepada 58 pada awal tahun ini.

Abdullah turut mengumumkan kakitangan kerajaan boleh mendapat pinjaman untuk pengubahsuaian rumah walaupun pinjaman pembelian rumah berkenaan daripada bank.

Mengenai pesara memperoleh sekurang-kurangnya RM720 sebulan, beliau berkata kira-kira 75,000 pesara akan mendapat manfaat berkenaan.
Omar menjelaskan kini terdapat hampir 500,000 pesara di seluruh negara dan berharap jumlah RM720 itu ditingkatkan di masa hadapan untuk membolehkan lebih ramai menikmati manfaat daripada tindakan kerajaan berkenaan.

Mengenai Elaun Bantuan Sara Hidup (Cola), Omar berkata Ceupacs mengemukakan tuntutan untuk menyelaraskan pembayaran itu bagi semua negeri kepada RM300 dan untuk mereka yang tinggal di Lembah Klang daripada RM300 kepada RM500.

“Adalah difahamkan kajian menyeluruh mengenai perkara tersebut belum berakhir dan Cuepacs mengharapkan ia dapat dipercepatkan dan pengumuman mengenainya dapat diumumkan sebelum akhir tahun,” katanya.

Omar turut mengucapkan terima kasih kepada kerajaan yang sentiasa prihatin terhadap kakitangan kerajaan dan dapat mempertimbangkan permohonan kesatuan itu dari semasa ke semasa. - Bernama

Menambah baik pinjaman perumahan kakitangan awam

KUALA LUMPUR: Bagi menggalakkan anggota perkhidmatan awam memiliki rumah, Perdana Menteri, Datuk Seri Abdullah Ahmad Badawi hari ini berkata kerajaan akan menambah baik syarat pinjaman perumahan anggota perkhidmatan awam seperti berikut:

* melanjutkan tempoh pinjaman perumahan daripada 25 tahun kepada 30 tahun bagi pinjaman baru.

* memberi kemudahan pinjaman perumahan bagi kerja ubah suai ke atas rumah yang tidak dibeli melalui pinjaman perumahan kerajaan.

* membuka panel insurans pinjaman perumahan kerajaan kepada semua syarikat insurans yang layak. Pada masa ini, panel insurans adalah terhad kepada lima syarikat. — Bernama

Pencen minimum RM720 mulai tahun depan

KUALA LUMPUR: Pesara kerajaan yang berkhidmat sekurang-kurangnya 25 tahun akan menerima pencen tidak kurang daripada RM720 sebulan, mulai 1 Januari 2009, kata Perdana Menteri Datuk, Seri Abdullah Ahmad Badawi, hari ini.

Seramai 75,000 pesara wajib termasuk penerima pencen terbitan akan mendapat manfaat ini, dengan peruntukan tambahan RM140 juta pada tahun depan.

Abdullah berkata langkah itu bertujuan untuk membantu pesara berpendapatan rendah yang menghadapi kesukaran menampung sara hidup harian.

Kerajaan menghargai jasa pesara yang telah menyumbang kepada kemajuan yang negara kecapi hari ini, kata Abdullah yang juga Menteri Kewangan semasa membentangkan Bajet 2009 di Dewan Rakyat. - Bernama

Polis terima kenaikan elaun bayaran insentif khas

KUALA LUMPUR: Lebih 97,000 anggota dan pegawai Polis Diraja Malaysia (PDRM) akan menerima habuan apabila kerajaan mengumumkan kenaikan elaun bayaran insentif khas daripada RM100 kepada RM200 sebulan mulai 1 Januari tahun depan.

Perdana Menteri, Datuk Seri Abdullah Ahmad Badawi yang mengumumkannya dalam pembentangan Bajet 2009 berkata, kerajaan juga turut memperuntukkan RM5.4 bilion kepada PDRM tahun depan dalam usaha memastikan keselamatan negara dapat terus ditingkatkan.

Beliau berkata daripada jumlah itu, RM4.8 bilion bertujuan untuk belanja mengurus manakala RM600 juta untuk perbelanjaan pembangunan.
Selain itu kerajaan juga turut memperuntukkan RM220 juta bagi pembinaan balai polis dan pondok polis di seluruh negara bagi meningkatkan tahap keselamatan penduduk.

Beliau berkata bagi menambah keupayaan dan kecekapan polis dalam tempoh 2008 hingga 2010, seramai 22,800 konstabel dan 3,000 inspektor baru akan dilantik. - Bernama

Uda Holdings beri Cola kepada kakitangan

Berita Harian

KUALA LUMPUR: Kakitangan UDA Holdings akan menerima elaun sara hidup (Cola) RM300 kepada kakitangan bukan eksekutif dan RM150 bagi kakitangan eksekutif berkuatkuasa 1 Ogos lalu.

Menteri Pembangunan Usahawan dan Koperasi, Datuk Noh Omar, berkata dengan pemberian Cola itu, diharap mereka dapat meningkatkan mutu perkhidmatan masing-masing.

“Mudah-mudahan dengan insentif ini dapat memberi galakan kepada kakitangan UDA untuk terus memberikan perkhidmatan yang terbaik dan berkualiti,” katanya merasmikan Majlis Perhimpunan Kemerdekaan warga UDA Holdings di sini, hari ini.

UDA ditubuhkan pada 12 November 1971 dan diberi tanggungjawab merancang pembangunan bandar.

Selepas kejayaan 29 tahun, UDA dikorporatkan pada 1 September 1996 dan menjadi UDA Holdings Berhad.

Noh berharap UDA akan menjadi pemaju hartanah yang terkemuka dan dalam masa yang sama mendukung visi kerajaan untuk menjayakan agenda memacu ekonomi bumiputera di bandar.

Beliau mahu warga kerja UDA agar memperkemaskan diri dan minda dalam menghadapi cabaran global serta memperkasakan jati diri supaya erti kemerdekaan sebenar dapat dihayati. - Bernama

Kakitangan kerajaan Terengganu dibenar pulang awal pada bulan Ramadan

Utusan Online

KUALA TERENGGANU 28 Ogos — Kakitangan kerajaan negeri Terengganu akan dibenarkan pulang setengah jam lebih awal daripada hari bekerja biasa pada bulan Ramadan ini.

Setiausaha Kerajaan Negeri, Datuk Mokhtar Nong berkata, ia serupa seperti tahun lepas untuk membolehkan kakitangan kerajaan khususnya wanita pulang lebih awal bagi membuat persediaan berbuka puasa.

Beliau berkata, waktu rehat untuk kakitangan kerajaan negeri juga dipendekkan bagi mereka menunaikan solat dan sebagainya.

“Pekeliling tahun lepas (mengenai perkara itu) masih dipakai dan kita akan maklumkan kepada jabatan dan agensi kerajaan melalui surat biasa,” katanya kepada pemberita selepas merasmikan Festival Songket, Batik & Kraf Terengganu 2008 di sini hari ini. - Bernama

KPLI wajar diteruskan

Utusan Online

SAYA adalah ratusan ribu siswazah berasa terpanggil untuk menyuarakan pendapat dan buah fikiran sekadar untuk dikongsi bersama dengan pembaca sekalian.

Umum mengetahui bahawa fenomena pengangguran masih membelenggu negara namun masih ada sesetengah pihak menidakkan usaha pihak kerajaan yang selama ini berusaha sedaya upaya untuk membasmi gejala tersebut.

Pelbagai program dan kerjasama antara pihak kerajaan, NGO dan pihak swasta yang terlibat menawarkan pekerjaan kepada siswazah untuk mengisi kekosongan jawatan tenaga mahir bagi kumpulan pengurusan dan profesional dalam negara kita. Begitu juga dalam sistem pendidikan negara.

Kerajaan melalui Kementerian Pelajaran telah berusaha memartabatkan profesion perguruan dengan memberikan pelbagai insentif termasuk kenaikan gaji kepada warga guru yang menurut saya adalah bertepatan dengan bebanan tugas yang digalas ditambah pula dengan tugas mendidik anak bangsa.

Program seperti Kursus Perguruan Lepasan Ijazah (KPLI), Kursus Diploma Perguruan dan Kursus Sijil Perguruan masih lagi diperlukan dan pada pendapat saya wajar diteruskan.

Lepasan pendidikan keluaran IPTA/UPSI tidak perlu khuatir atau 'iri hati' kepada bakal guru lepasan KPLI kerana kita tidak wajar menidakkan rezeki insan lain.

Malah mereka sepatutnya bersyukur kerana ditawarkan dengan mod kursus pendidikan berbanding siswazah lain. Hendak berkira empat tahun belajar tidak wajar dijadikan alasan.

Sebagai contoh, lepasan KPLI juga terpaksa menyambung kursus selama satu atau satu tahun setengah lagi sebelum mereka menjadi guru.

Bertungkus-lumusMereka ini telah bertungkus-lumus mendapatkan ijazah setelah tiga hingga empat tahun belajar di universiti dan berbekalkan semangat membara meminati profesion perguruan, mereka sanggup pergi menimba ilmu lagi dengan berkursus (KPLI) serta menambah masa pengajian mereka.

Bukankah pengajian lulusan pendidikan yang ditawarkan di universiti juga selama empat tahun?

Tambahan pula, timbul dua situasi bahawa tidak semua siswazah pendidikan benar-benar ingin mengajar walaupun opsyen mereka dalam pendidikan dan dalam situasi lain terdapat juga siswazah daripada bukan pendidikan tetapi amat meminati profesion perguruan.

Jika diperhatikan jumlah permohonan KPLI setiap tahun meningkat malah ada yang melebihi daripada 100,000 orang memohon sedangkan pengambilannya terhad.

Ini menjelaskan bahawa ramai yang berminat menceburi bidang perguruan dan cabaran lain kerana pengangguran.

Dua situasi berbeza yang saya nyatakan tetapi merujuk kepada satu matlamat yang sama iaitu untuk menjadi guru atau pendidik yang akan meneruskan agenda mendidik anak bangsa sehingga menjadi insan berguna.

Salahkah siswazah ini diberi peluang? Memang benar berbanding dengan lulusan pendidikan, siswazah ini kurang dari segi ilmu mengajar.

Lantaran itu, pihak kementerian menawarkan KPLI di Institut Pendidikan Guru (IPG) untuk memperlengkap pengetahuan dan menyiapkan diri siswazah tersebut sebelum menjadi guru.

Bukti lain adalah Skim Pensiswazahan Guru yang dilaksanakan kementerian jelas menunjukkan kerajaan membantu rakyat terutama kepada golongan pendidik sedia ada untuk meningkatkan pencapaian akademik mereka.

Jika ini dilaksanakan dianggarkan peratusan siswazah menganggur dalam negara dapat dikurangkan bilangannya.

Di samping untuk mengatasi pengangguran, ia juga dapat memanfaatkan siswazah yang benar-benar berminat serta telah mempunyai pengalaman mengajar sebagai guru sandaran atau guru ganti untuk menceburi profession perguruan.

Sejajar dengan perancangan Kementerian Pelajaran telah merangka Pelan Induk Pembangunan Pendidikan (PIPP 2006-2010) bertujuan menghasilkan pendidikan berkualiti untuk semua golongan rakyat.

Enam teras strategik telah dikenal pasti dan antaranya adalah membangunkan modal insan dan memartabatkan profesion perguruan. Ini penting kerana tanpa warga guru hasrat ini tidak mungkin dapat direalisasikan.

Justeru, janganlah kerana mementingkan diri, kita sanggup mempertikaikan soal siapa layak atau tidak tetapi sebaliknya kita harus berusaha memikirkan alternatif serta bagaimana menyelesaikan lambakan siswazah menganggur baik lulusan pendidikan mahupun lulusan kursus-kursus lain.

PENCINTA GURU

Segambut, KL

Penjawat awam keliru kiraan potong zakat

Berita Harian

BARU-BARU ini, penjawat awam di Kedah menerima surat potongan gaji bagi zakat pendapatan tahunan. Di dalam surat itu dinyatakan bahawa kadar zakat yang dikenakan adalah 2.5 peratus daripada pendapatan bersih yang diperoleh.

Pendapatan bersih itu pula dikira berdasarkan gaji pokok yang kemudiannya ditolak dengan perbelanjaan diri sendiri sebanyak RM8,000, tanggungan untuk isteri sebanyak RM3,000 dan anak untuk setiap seorang sebanyak RM800.

Ini memberikan anggaran lebih kurang RM50 hingga RM100 sebulan ditolak dari gaji penjawat awam secara puratanya. Apa yang menyebabkan saya keliru ialah cara pendapatan bersih itu dikira. Pihak berkenaan, tidak mengambil kira beban tanggungan wanita. Kini ramai wanita yang menanggung perbelanjaan keluarga disebabkan pendapatan suami kurang.

Ada ramai juga wanita yang menanggung perbelanjaan ibu bapa dan adik mereka yang masih belajar. Pada masa sama, pendapatan bersih itu turut tidak mengambil kira beban tanggungan hutang seseorang untuk keperluan asas seperti pembelian rumah dan kereta.

Setiap orang pastinya ingin menunaikan zakat berkenaan tetapi janganlah sampai membebankan pembayar zakat seperti dilaksanakan sekarang.

Bagaimana saya dapat membayar jumlah zakat yang dikira berdasarkan formula di atas sedangkan jumlah sebenar pendapatan bersih saya jauh lebih kecil dan banyak lagi hutang sampingan yang perlu saya jelaskan dalam masa yang sama.
Apa yang saya faham melalui pengiraan zakat di atas adalah lelaki berumahtangga akan membayar zakat kurang berbanding wanita yang belum berumahtangga atau wanita berumahtangga tetapi belum mempunyai anak lagi bagi mereka yang mempunyai gaji pokok sama.

Saya berharap Pejabat Zakat Kedah dapat memberi penjelasan lanjut berhubung potongan gaji bagi zakat pendapatan yang dilaksanakan di Kedah.

WANITA KELIRU,
Baling, Kedah.

Bersedia terima maklum balas

Utusan Online

PIHAK Berkuasa Tempatan (PBT) merupakan satu lapisan kerajaan yang amat penting di negara kita.

Memandangkan kepada peranan penting yang dimainkan oleh PBT dalam memberi pelbagai jenis khidmat kepada masyarakat, kepuasan penduduk harus dijadikan matlamat akhir setiap pihak berkuasa tempatan.

Oleh kerana tindakan dan keputusan yang dibuat oleh PBT boleh memberi kesan kepada orang ramai, maka adalah tepat pada masanya satu mekanisme diperkenalkan untuk mengukur pandangan orang ramai terhadap perkhidmatan yang diberikan oleh pihak berkuasa tempatan tersebut.

Dalam hubungan ini, saya mencadangkan bahawa Kementerian Perumahan dan Kerajaan Tempatan memperkenalkan Indeks Kepuasan Hati Penduduk (IKHP) untuk mengukur pandangan orang ramai terhadap perkhidmatan yang disediakan oleh pihak berkuasa tempatan.

Apabila pihak berkuasa tempatan mengambil peranan penting di dalam penyediaan perkhidmatan, mereka perlu mempunyai keupayaan untuk menghadapi pelbagai isu dan mendapatkan maklum balas dengan cepat dan efektif terhadap keperluan dan perkhidmatan kepada masyarakat.

Dilihat sebagai badan kerajaan yang terendah, PBT sepatutnya dilihat sebagai yang tertinggi dari segi penyediaan perkhidmatan dan keperluan masyarakat.

Sekiranya pihak berkuasa tempatan ingin berfungsi dengan efektif, mereka perlu bersedia menerima pandangan dan maklum balas pihak awam.

Penglibatan rakyat di peringkat akar umbi dan maklum balas mereka adalah kunci utama kepada urus tadbir yang baik.

Ini amat penting terutama kerana kita belum mempunyai pihak berkuasa tempatan yang dipilih oleh rakyat. Kecuali terdapat penglibatan masyarakat pihak berkuasa tempatan tidak akan berfungsi dengan berkesan.

Indeks Kepuasan Hati Penduduk yang dicadangkan untuk mengukur maklum balas awam kepada perkhidmatan yang diberikan oleh pihak berkuasa tempatan adalah satu langkah positif untuk menggalakkan penglibatan orang ramai di dalam kerajaan tempatan.

Kepentingan awam dapat dilindungi dengan lebih baik apabila semua pihak berkuasa tempatan memperbaiki mutu dan kualiti perkhidmatan mereka dengan menangani aduan yang disampaikan oleh orang ramai atau melalui pihak media.

Pihak berkuasa tempatan haruslah sentiasa prihatin terhadap aduan atau cadangan dan mengambil langkah untuk menyelesaikannya.

Semua pihak berkuasa tempatan dan sektor awam keseluruhannya mesti berusaha bersungguh-sungguh untuk menerapkan etika kerja dan nilai murni di dalam organisasi masing-masing.

Kakitangan awam di dalam semua kerajaan tempatan mesti bangunkan satu budaya yang akan membantu untuk mewujudkan bukan sahaja satu badan kerajaan tempatan yang dedikasi, efisyen, telus dan beretika tetapi juga yang menekankan kepada integriti pengurusan.

Untuk mencapai objektif ini, satu budaya kerja yang berasakan ketelusan, kepercayaan, efisien dan berdisiplin adalah perlu.

Semua jabatan di dalam kerajaan tempatan perlu bekerja keras untuk mencapai tahap aduan sifar di dalam usaha untuk menggalakkan dan meningkatkan nilai terbaik di dalam pihak berkuasa tempatan.

Usaha berterusan perlu dibuat untuk menerapkan integriti dan nilai etika di kalangan semua kakitangan pihak berkuasa tempatan supaya mereka dapat memberikan perkhidmatan cemerlang untuk memenuhi harapan orang ramai.

TAN SRI LEE LAM THYE

Kuala Lumpur

7,328 guru terbabit dalam kenaikan pangkat

Berita Harian

KUALA LUMPUR: Lembaga Pangkat Perkhidmatan Pelajaran (LKPPP) yang bersidang hari ini meluluskan pemangkuan dan kenaikan pangkat 7,328 guru.

Ketua Setiausaha Negara, Tan Sri Sidek Hassan dalam kenyataan hari ini berkata, kelulusan itu antara lain membabitkan kenaikan pangkat Gred DG41 ke DG44 secara Khas Untuk Penyandang (KUP) melalui “time based’ seramai 3,091 orang, pemangkuan Gred DG41 ke DG44 secara KUP sebagai Guru Cemerlang (705 orang) dan pemangkuan Gred DG41 ke gred DG44 di Bahagian Pendidikan Guru dan Institut-Institut Perguruan (793 orang).

Sidek berkata pelaksanaan urusan kenaikan pangkat pegawai perkhidmatan pelajaran dilaksanakan sepanjang masa menerusi pertimbangan oleh LKPPP yang bersidang sebulan sekali.

“Dalam tempoh bermula Januari hingga bulan lalu, LKPPP meluluskan pemangkuan dan kenaikan pangkat seramai 5,812 orang pegawai Perkhidmatan Pendidikan Siswazah meliputi pelbagai gred jawatan kumpulan Pengurusan dan Profesional (P&P) serta gred utama,” katanya.

Beliau berkata selain kenaikan pangkat yang diumumkan itu, semua urusan pemangkuan dan kenaikan pangkat berdasarkan insentif penambahbaikan yang telah diumumkan oleh Perdana Menteri, Datuk Seri Addullah Ahmad Badawi sebelum ini akan dinikmati pegawai perkhidmatan pelajaran sebelum 31 Disember ini.

“Saya percaya insentif penambahbaikan dalam kerjaya perkhidmatan pelajaran ini dapat menjadi perangsang kepada semua guru dalam Perkhidmatan Awam untuk meneruskan sumbangan khidmat bakti dengan penuh dedikasi dan cemerlang dalam mendidik generasi muda negara,” katanya.

Ketika majlis pelancaran sambutan Hari Guru peringkat kebangsaan di Melaka pada 16 Mei lalu, Abdullah mengumumkan enam penambaikan berhubung dengan urusan kenaikan pangkat pegawai perkhidmatan pelajaran. — Bernama

D-G: More scientists needed

The Star

KUALA LUMPUR: Malaysia needs a ratio of at least 60 researchers, scientists and engineers to every 100,000 people to achieve Vision 2020, said Higher Education Department director-general Prof Datuk Dr Ir Radin Umar Radin Sohadi.

He said the current ratio is 17 to 100,000 people as compared to Singapore that has 87 and United Kingdom with 76.

Higher learning: The group of Malaysian students who will leave for universities in the United Kingdom and Ireland after attending the preparatory programme in Kuala Lumpur yesterday.

“At only 17, we simply don't have the numbers. The research field in the country is a rather 'vague' field. Other developed countries practice an industrial-based research and development field.

“Students who are studying overseas need to come back and serve the country to reach the critical mass of such experts,” he said.

He was speaking at a preparatory programme for local students who will leave for universities in Britain and Ireland organised by the ministry at the Putra World Trade Centre here, yesterday.

Other panel members were Hospital Universiti Kebangsaan Malaysia Orthopaedic and Traumatology Department director Prof Datuk Dr Mohamad Abdul Razak and Maybank chief executive Datuk Seri Abdul Wahid Omar.

“Some of us want to stay (in the foreign country) to further studies or just to prolong the cultural experience there.

“This should be taken in a positive light but eventually, the students must come back,” said Prof Radin.

He added that students who opted to remain a few more years at the foreign country would then come back with more experience.

“This way, it will be 'brain gain' instead of 'brain drain',” he said.

An equally important issue, said Prof Radin, was “burnout” before graduation.

“The students have studied so hard to achieve excellent results. Once they reach university, they are already exhausted,” he said, adding that balance in studies and life was important.

NUTP syor guru kegiatan luar diberi subsidi minyak

Berita Harian

Tiada pengangkutan khas bebankan pendidik bawa pelajar

KUALA LUMPUR: Kesatuan Perkhidmatan Perguruan Kebangsaan (NUTP) meminta Kementerian Pelajaran memberikan subsidi petrol dan diesel khusus kepada guru yang terpaksa membawa murid di luar kawasan sekolah.

Presiden NUTP, Anuar Ibrahim, berkata kini guru terpaksa menanggung perbelanjaan mengisi minyak kenderaan bagi membawa murid terutama untuk aktiviti di luar kawasan sekolah berikutan ketiadaan pengangkutan khas disediakan.

Katanya, ini jelas membebankan guru dan walaupun mereka boleh membuat tuntutan semula terhadap perbelanjaan itu, prosesnya mengambil masa panjang dengan guru tidak boleh bertahan menunggu pembayaran tuntutan semula itu.

“Kita minta subsidi diesel dan petrol daripada kerajaan bertujuan meringankan beban guru, terutama yang mengajar di kawasan kurang pengangkutan awam atau sekolah tiada bas sendiri seperti di pedalaman.

“Mereka terpaksa membawa murid ke sesebuah destinasi atau menghantarnya pulang berikutan ketiadaan pengangkutan.

“Guru di bandar tidak mengalami masalah seperti ini kerana kemudahan (pengangkutan) mencukupi,” katanya di sini.

Mengulas lanjut, Anuar berkata, pihaknya mencadangkan dua pendekatan digunakan kerajaan bagi membolehkan penjimatan dilakukan walaupun pemberian subsidi itu diberikan kepada guru terbabit.

“Satu, subsidi hanya diberikan kepada guru mengajar di sekolah tidak mempunyai bas sendiri atau tiada pengangkutan awam.

“Mereka memerlukannya kerana terpaksa menggunakan kenderaan sendiri berikutan situasi dihadapi.

“Langkah kedua dengan membekalkan sebuah bas dilengkapi pemandu kepada sekolah mempunyai lebih 1,000 orang dan ‘coaster’ kepada sekolah kurang 1,000 pelajar.

“Dua pendekatan itu boleh diambil kerana tidak semua sekolah sesuai serta boleh dibekalkan bas yang bergantung kepada bentuk geografi kawasan,” katanya.